គេចាត់ទុកអក្សរសិល្ប៍ជាកញ្ចក់មួយប្រភេទយ៉ាងសំខាន់របស់សង្គមមនុស្ស។ តាមរយៈស្នាដៃអក្សរ សិល្ប៍គេអាចមើលឃើញ យល់ដឹងពីអ្វីៗដែលជាការរស់នៅ មានកើត ឡើងជាក់ស្តែង របស់មនុស្ស ក្នុង សង្គម តាម សម័យកាលនិមួយៗ។ ដោយឡែករឿងគូលីកំនែនក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងតថភាពសង្គមខ្មែរក្នុងសម័យ អាណា និគមនិយមបារាំងដែរ។ តើរឿងគូលីកំនែនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសម័យអាណានិគមនិយមបារាំងដូចម្តេចខ្លះ?
ដើម្បីជាជំនួយដល់ការលាតត្រដាងនូវបញ្ហារបស់ប្រធាន យើងត្រូវយល់ន័យរបស់ពាក្យ “តថភាពសង្គម” និង “អក្សរសិល្ប៍” ជាមុនសិន។ តថភាពសង្គម គឺជាភាពជាក់ស្តែងទាំងឡាយដែលមានពិតប្រាកដនៅក្នុងសង្គម មនុស្ស។ អក្សរសិល្ប៍គឺជាកម្រងអត្ថបទ រឿងរ៉ាវដែលលើកយកបញ្ហាមនុស្សមកចោទនិងដោះស្រាយ ប្រកបដោយសិល្ប៍វិធីផ្សេងៗរបស់អ្នកនិពន្ធ។ តាមន័យនេះ ប្រធានខាងលើចង់និយាយថា ក្នុងអក្សរសិល្ប៍រឿងគូ លីកំនែនបានលើកបញ្ហាមនុស្ស និងសង្គមមនុស្សមកលាតត្រដាងដល់អ្នកអាន អ្នកសិក្សា។
យើងដឹងហើយថា អ្នកនិពន្ធគឺជាមនុស្សម្នាក់ ឬជាកោសិកាមួយរបស់សង្គម ដែលលោកធ្លាប់រស់នៅនិង ឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ជាច្រើនទាក់ទងនឹងជីវិតរស់នៅក្នុងសង្គម។ ក្រោយពីបានឆ្លងកាត់ និងវិភាគបញ្ហា ទាំងនេះ រួចហើយ អ្នកនិពន្ធយកបញ្ហាទាំងនោះមកចងក្រង និងទៅតាមទេពកោសល្យនិងសីលវិធីរបស់ខ្លួន ជាផ្ទៃវណ្ណកម្ម មួយប្រកបដោយតថនិយម ដើម្បីបម្រើដល់សតិអារម្មណ៍អ្នកអាន អ្នកស្តាប់ផង ដើម្បីលាតត្រដាងពីសច្ចភាព សង្គមដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយផង។ដើម្បីជាអំណះអំណាងលើបញ្ហានេះ លោកអ៊ឹម ថុក អ្នកនិពន្ធខ្មែរ និងជា ពលរដ្ឋខ្មែរម្នាក់បានប្រើសមត្ថភាពរបស់គាត់ចងក្រងជាផ្ទៃរឿងមួយដើម្បីលាតត្រដាងពីការពិតនៅក្នុងសម័យដែលប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមរបបអាណានិគមនិយមបារាំង-ជប៉ុន និងមានការជ្រៀតជ្រែកពីចក្រពត្តិអាមេរិក ផង គឺរឿងគូលីកំនែន។ តាមរយៈរឿងគូលីកំនែន យើងអាចដឹងថាជីវភាពរបស់ប្រជារាស្រ្តខ្មែរនាពេលនោះមាន សភាពដុនដាបយ៉ាប់យ៉ឺនជាទីបំផុត។ ប្រជាជនរកព្រឹកខ្វះល្ងាច រកល្ងាចខ្វះព្រឹក គ្មានពេលណាបានស្រាកស្រាន្តទេ ដូចសំដីយឹមថា “ប្រជារាស្ត្រខំធ្វើការមួយថ្ងៃៗ ពីព្រលឹមទល់ព្រលប់ តោកយ៉ាក អត់បាយស្ទើររាល់ឆ្នាំ” ឯតាមុយថា “អញឃើញតែរាស្ត្រវេទនា រាស្រ្តខ្វះស៊ី បម្រើគេ”។ តាមសំបុត្រយឹមផ្ញើរមកតាម៉ក់“ក្នុងពេលនោះ ប្រជារាស្ត្រខ្មែរស្ទើរគ្រប់តំបន់ក្នុងប្រទេស បានរុំបាវដើម្បីបិទបាំងកេរ្តិ៍ខ្មាស។ គ្រួសារខ្លះមានសំពត់មួយបន្លាស់ សម្រាប់គ្នាបីបួននាក់”។ ចំនែកលឹមនៅធ្វើកំនេន មានតែអង្ករនិងប្រហុក តែប៉ុណ្ណោះយកទៅបរិភោគដើម្បីធ្វើ ការធ្ងន់ៗ។ ប្រជារាស្រ្តជាប់កំនែនរាល់ឆ្នាំ ទាំងក្មេង ទាំងចាស់ ទាំងប្រុស ទាំងស្រី។តាមរយៈសំដីតាមុយថា “តាំងពីកើតមកជាប់កំនែនរាល់ឆ្នាំ”។ សូម្បីតែលឹមជិតរៀបការក៏ជាប់កំនែន តាសឹមអាយុហុកសិបឆ្នាំក៏ត្រូវជាប់កំនែន នាយអ៊ូចមិនទាន់គ្រប់អាយុក៏ត្រូវជាប់កំនែនដែរ។ ក្រៅពីកំនែនប្រជារាស្ត្រត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ចដ៏សំខាន់មួយ ទៀតគឺត្រូវបង់ពន្ធជូនរាជការ។ អ្នកណាគ្មានប្រាក់បង់ពន្ធប្រាកដជាត្រូវជាប់ខ្នោះឃ្នាងបញ្ជូនទៅសាលាឃុំជាមិនខាន។ក្រៅពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់ពួកបារាំង-ជប៉ុនហើយប្រជារាស្រ្តខ្មែរត្រូវទទួលរងការទម្លាក់គ្រាប់បែក ពីសំណាក់ពួកអាមេរិកបណ្តាលឲ្យព្រាត់ប្រាស់គ្រួសារ បងប្អូន កូនចៅ រត់ចោលភូមិក ផ្ទះសំបែងដីធ្លី គោក្របី។ល។ ជាក់ស្តែងតាង៉ែត យាយម៉ុក នាងហេងត្រូវគ្រាប់បែកអាមេរិកផ្តាច់ជីវិតនៅទីក្រុងភ្នំពេញយ៉ាងអណោចអធ៌ម។ វត្តអារាមត្រូវបាក់បែកខ្ទេចខ្ទាំ ព្រោះគ្រាប់បែកគ្មានភ្នែក គ្មានស្គាល់វត្តវ៉ា ព្រះសង្ឃទេ។ដោយសារការរំលោភឈ្លានពានពីបរទេសដូច្នេះហើយទើបផ្តល់ឱកាសឲ្យមន្ត្រីខ្មែរខិលខូចមួយចំនួន ឆ្លៀតយក អំណាចមកជិៈជាន់ធ្វើបាបរាស្ត្រគ្មានអាសូរ។ ដូចករណីមេឃុំផាន់ជាដើម ដើម្បីផ្គាប់ផ្គុនលោកចៅហ្វាយ គាត់មិនញញើតនឹងធ្វើទង្វើទុច្ចរិតទេគាត់ដើរកេណ្ឌប្រជាជនឲ្យទៅធ្វើគូលីជប៉ុនបង្ខំនាងហេងឲ្យស្រលាញ់លោកចៅហ្វាយដោយគំរាមកំហែង។ល។ដូចគ្នានេះដែរអត្ថបទរឿងក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីក្រុមអ្នកតស៊ូខ្មែរដើម្បី ដោះយក សេរីភាពជនជាតិ មាតុភូមិក៏ដូចជាប្រជារាស្រ្ត មានតួអង្គម៉ឹង លឹម នូដូង ជាឧទាហរណ៍។
